เฮือนใหม่ ยะ ไทย ให้ MODERN โครงการบ้านพักอาศัย ‘เฮือนใหม่’บ้านพักอาศัย 1 ชั้น พื้นที่ใช้สอย 490 ตร.ม.ที่ตั้งโครงการ: อําาเภอแม่ริม จังหวัดเชียงใหม่โดยปกติแล้ว การเริ่มออกแบบสถาปัตยกรรม เรามักจะเริ่มจากการหาแรงบันดาลใจเจ๋งๆ ‘เพิ่ม’ เข้ามา แต่ โครงการนี้เราทําในทิศทางที่ต่างออกไป คือ ‘ตัด’ เราเริ่มจากการตัดวิธีเดิมๆ ที่เราเคยเห็นในงานออกแบบบ้าน ไทยร่วมสมัย ซึ่งเป็นวิธีการ Copy & Paste องค์ประกอบที่เห็นชัดที่สุดมาใส่ในผลงานไทยร่วมสมัย อาทิ ลาย ผนังฝาปะกนและหลังคาทรงจั่ว มาแปะบน Modern Architecture ซึ่งอาจจะดูฉาบฉวยไปหน่อยสําหรับการประกาศว่านี่คือบ้านไทยสมัยใหม่เราไม่ได้มองว่าวิธีข้างต้นเป็นวิธีที่ไม่ถูกไปเสียทีเดียว ทุกมุมมองและทุกวิธีคิดล้วนให้คุณค่าในรูปแบบของมัน แต่เรากําลังตั้งคําาถามที่จะต่อยอดงานออกแบบของเราเองว่าจะดีกว่ามั้ยถ้าเราหาอัตลักษณ์ของ ‘บ้าน/เรือน/ เฮือน’ ได้Deep กว่าวิธี Copy & Paste นี้ และอาจแปลงสิ่งที่หาได้นั้นให้เข้ากับงาน Modern ได้อย่างแยบยลยิ่งขึ้น ทําไมต้อง Deep หล่ะ !?สถาปัตยกรรมทุกยุคสมัยล้วนสัมพันธ์กับวิถีชีวิตของคนอยู่ หากคนมีวิถีการอยู่ที่เปลี่ยนไป รูปแบบของสถาปัตยกรรมก็ควรได้รับการพัฒนาเปลี่ยนตามไปด้วย ดังนั้นการนําอัตลักษณ์จากอดีตมาใช้จึงควรเข้าใจวิถีของคนแต่ละยุคสมัยที่แตกต่างกันไปด้วย หากจะอ้างอิงให้ทุกท่านให้เห็นภาพร่วมกันก็จะขอยกตัวอย่าง ‘ลวดลายฝาปะกน’ ของเรือนไทยภาคกลาง แสดงถึงภูมิปัญญาช่างไทยที่คิดค้นวิธีการนําไม้ชิ้นเล็กๆ มาประกอบกันขึ้นเป็นผนังบ้านด้วยวิธีการเซาะร่องและ สอดยึดกันอย่างเป็นระบบ ผนังแต่ละด้านนํามาประกอบเข้ากับโครงสร้างตัวเรือน ยึดติดด้วยเดือยไม้และถอด ประกอบได้เป็นชิ้นส่วน ซึ่งสะดวกต่อการปลูกสร้างแและขนย้าย หากแต่นวัตกรรมของการก่อสร้างของยุคปัจจุบันที่เปลี่ยนไปเราก็ไม่จําาเป็นต้องนําฝาปะกนมาใช้กับบ้านยุคปัจจุบันอีกแล้ว เว้นแต่จะเสพเพียงรูปแบบของลวดลาย ซึ่งเราจะไม่เลือกวิธีนี้มาเป็นแกนแนวคิดหลักในการออกแบบเพื่อถ่ายทอดอัตลักษณ์ของ ‘เฮือนใหม่’ หลังนี้หลังจากเราสิ้นคําถาม Deep Deep ขั้นตอนการถอดรหัสเรือนวิถีไทยก็เริ่มขึ้นเราเริ่มจากการแยกวิเคราะห์เรือนไทยดั้งเดิมเป็นส่วนๆ เช่น Materials, Construction Details, Structure,Proportion, Space, Function, Ventilation, Lighting ฯลฯ เหล่านี้ล้วนประกอบกันจนเกิด เป็นอัตลักษณ์ของเรือนไทยในแต่ละภูมิภาค สําหรับ ‘เฮือนใหม่’ เราไม่ได้มีเจตนาที่อยากจะใช้รูปลักษณ์ของเรือนภาคเหนือเช่นการเป็นเรือนแฝดหรือการมีหลังคาทรงจั่วเตี้ยมาใช้เป็นแก่นของงานดีไซน์ หากแต่ต้องการนําเสนอความเป็น Modern Design เพื่อสอดคล้องกับวิถีชีวิตยุคใหม่ 60% ที่เหลือเป็นแรงบันดาลใจจากเรือนไทยดั้งเดิมที่เราประยุกต์มาแล้ว โดยคิดเป็น35% สําาหรับ User Experience และ 5% สําาหรับ Visual Aestheticsหากจะแจกแจงลงไปอีก 40% ของแรงบันดานใจจากเรือนไทยดั้งเดิมที่เราเลือก คือ Family Space, Ventilation, Indirect Lighting, WoodMaterial, Construction DetailFamily Space ถ้าบอกว่าคือ ‘ชานบ้าน’ คงเป็นที่รู้จักกันดี เราชอบในส่วนของการใช้ประโยชน์บนพื้นที่แบบนี้ ซึ่งแต่เดิมเคยใช้เป็นจุดที่เชื่อมระหว่างเรือนแต่ละหลังเข้าด้วยกัน แต่เราสนใจในส่วนของการใช้ประโยชน์ในเชิงเป็นพื้นที่พักผ่อนหย่อนใจแบบ Semi Outdoor มากกว่า ซึ่งทุกคนในครอบครัวสามารถใช้ Space ขนาดใหญ่นี้ร่วมกันได้ และเราปรับตําาแหน่งจากชานกลางบ้านของเรือนไทยเดิม ให้เป็นชานที่หันไปทางวิวภูเขาแทนซึ่งผู้ออกแบบหวังอยากให้ผู้อยู่ได้แย่งกันมาใช้ตากลมบนเขาสบายๆ และชื่นชมความ Impact ของทิวเขาไป พร้อมๆกันVentilation อันที่จริงเป็นโจทย์สุดฮิตจากเจ้าของบ้านหลายๆ หลังของ ‘ย่านสถาปนิก’ ด้วยซ้ำ อาจจะเพราะว่าบ้านเมืองเรามีอากาศแบบร้อนชื้น ไม่ได้สบายตัวนัก ความโล่ง+โปร่ง+สบาย จึงเป็นอีกปัจจัยที่สําคัญ สําหรับเรือนไทยดั้งเดิม การแยกเรือนเป็นหลังย่อยๆ แล้วเชื่อมด้วยชานบ้าน ได้ช่วยให้ลมถ่ายเทไปสู่เรือนทุกหลังได้ค่อนข้างดี เราจึงใช้ไอเดียนี้แบ่ง Function ของ ‘เฮือนใหม่’ ออกเป็นเรือนย่อยๆ 3 เรือน ทําให้บ้านแทบทุกส่วนมีการถ่ายเทอากาศได้อย่างเต็มที่สอดคล้องกับสภาวะน่าสบายตัวที่เจ้าของบ้านต้องการIndirect Lighting อยากเปิดบ้านรับลม มีแสงบ้าง แต่ไม่อยากได้แดดแรงๆ ‘แสงสะท้อน’ จึงเป็นตัวเลือกที่ดีกว่าการรับแดดตรงๆ ของเรือนไทยดั้งเดิม โดยเฉพาะในเมืองไทยที่ขึ้นชื่อเรื่องแดดอยู่แล้ว นอกจากความสว่างเรายังสามารถได้ความรู้สึกของ Aesthetic Lighting ที่ซอฟท์ละมุนและสร้างบรรยากาศแก่ตัวบ้านได้ สถาปนิก จึงคิดวิธีการออกแบบหลังคาและฝ้าเพดาน Modern ผืนใหญ่ ให้แยกเหลือมกันเป็นชั้นๆ เพื่อนําแสงธรรมชาติ เข้ามาภายในอาคารช่วงกลางวัน และซ่อนหลืบไฟส่องสว่างเหนือฝ้าเพดานยามค่ำคืน เพื่อช่วยสร้างบรรยากาศ สุนทรีย์แก่ Interior SpaceWood Material เชื่อว่าหลายท่านทราบอยู่แล้วว่าเรือนไทยดั้งเดิมใช้ไม้เป็นองค์ประกอบหลักกว่า 90% เลยทีเดียวเพราะเป็นวัสดุสร้างบ้านที่หาง่ายของคนยุคก่อน แน่นอนว่าในปั จจุบันทรัพยากรบนโลกของเราเปลี่ยนไปและเกิดวัสดุก่อสร้างทดแทนมากมาย แต่สถาปนิกเองยังคงรู้สึกถึง Warm Feeling ของไม้ เราจึงยังคงใช้ไม้ มาเป็นวัสดุหลักแก่พื้นผิวอาคารในหลายๆ ส่วนของ ‘เฮือนใหม่’ เพื่อให้ผู้อยู่ได้รู้สึก Retreat เมื่อได้กลับมาอยู่บ้าน Construction Detail ดังที่เกริ่นไปข้างต้นว่า บางทีวิธีที่ฉาบฉวยก็ยังมีคุณค่าของมันอยู่ ในท้ายที่สุดของงานออกแบบ สถาปนิกอยากสะท้อนกลิ่นอายของเรือนไทยจากการนําาเอาดีเทลการเข้าลิ้นของโครงสร้างไม้ แปลง มาเป็นดีเทลตกแต่งอาคารบางส่วนแทน ทําาให้เกิด Pattern Design ใหม่ที่ได้รับแรงบันดาลใจมาอีกสิ่งหนึ่งแทนที่จะเป็น ลวดลายดั ้งเดิมโดยตรงการหาแรงบันดาลใจใหม่ๆ ของสถาปนิก เพื่อเพิ่มคุณค่าให้แก่งานออกแบบในหลายๆ มิติ เป็นสิ่งที่เกิดขึ้นอย่างสม่ำเสมอในวงการ Architectural Design แต่สิ่งสําคัญที่สุดที่สถาปนิกไม่อาจลืมได้ในงานออกแบบบ้าน หรือเรือน หรือเฮือน คือ ‘ความเข้าใจผู้อยู่’Content:Thaweesak Watthanawareekun(Founder of Yan Architects)
